Hoe is voetbal ontstaan? Een beknopte geschiedenis
Voetbal is niet weg te denken uit het hedendaagse wereldbeeld. Het is in veel landen zelfs een groot onderdeel van de cultuur, zoals in Brazilië, Spanje en Engeland. Het ontstaan van voetbal – dat lijkt op hoe wij het nu spelen – begon rond het jaar 1863. Hoe dat er precies aan toe ging, lees je in dit artikel.
Voetbal is ontstaan in Engeland
Hoewel sommige landen anders claimen, zijn er duidelijke aanwijzingen dat voetbal oorspronkelijk uit Engeland komt. Daar begon men rond 1863 met voetbal. Vandaar dat de Engelsen tijdens eindtoernooien ook zingen ‘It’s coming home’. Daarmee bedoelen ze dat ze het voetbal ‘thuisbrengen’, mochten ze het EK of WK winnen.
Het voetbal destijds leek meer op een mix tussen rugby en voetbal. De enige regel was dat je de bal niet met je handen mocht aanraken. Voor de rest was alles geoorloofd. Je kunt je voorstellen dat het er ruig aan toe ging. Enkele jaren later besloot een scholengemeenschap een regel toe te voegen voor het voetballen op hun schoolpleinen: je mag niet té hard spelen. Het voetbal begon stapje voor stapje meer op het voetbal van nu te lijken.
Eerste voetbalcompetitie
Tussen 1863 en 1866 ontstonden steeds meer voetbalclubs. In die tijd was de gebruikelijke opstelling 1-2-0-8 waarbij de keeper niet eens zijn handen mocht gebruiken. Er werden alleen maar lange ballen gegeven en het voetbal gebeurde op een kluitje. Sprake van tactiek en systeem was er nog niet. Het was vooral grof en hard. Rond 1871 werden de eerste competities gestart: het spelen om een beker. Inmiddels mochten keepers de bal al met hun handen pakken. Clubs moesten destijds betalen om mee te doen aan het toernooi.
Steeds meer toeschouwers
Voetbal werd niet alleen een populaire sport om te spelen, maar ook om te bekijken. Waar clubs in 1871 nog moesten betalen om mee te doen aan een toernooi, waren in 1886 de rollen omgedraaid: toeschouwers moesten betalen om er bij te zijn. Inmiddels was voetbal ook al overgewaaid naar andere landen, bijvoorbeeld Nederland. Britse arbeiders die in Nederland werkten hadden het spel meegenomen. De eerste voetbalclub in Nederland was een studentenclub: Haarlemsche Football Club (HFC).
Van spel naar sport: professioneel voetbal
Na een aantal toernooien, begon in 1888 de vorming van een competitie: de Football League. Topclubs streden tegen elkaar in een competitievorm zoals wij die nu kennen. Vanaf toen – ongeveer 15 jaar na het ontstaan – verspreidde de sport zich razendsnel over de wereld. In 1904 werd de FIFA opgericht en ontstond de eerste internationale competitie. In Nederland werd de eerste niet-officiële competitie in 1889/1890 gespeeld. Officieel werd het in 1897/1898. RAP uit Amsterdam is de eerste Nederlandse landskampioen ooit. De club bestaat inmiddels niet meer.
Nationale competities en Europese competities
De nationale competities werden groter en groter en ook voetbalbonden ontstonden. Met andere woorden: overal in de wereld pakten ze voetbal steeds serieuzer aan. In beginjaren 1900 zie je ook de meeste clubs ontstaan die we vandaag nog kennen; Feyenoord 1908, Ajax 1900 en Real Madrid 1902. De eerste versie van de Europa Cup I (Champions League) was in het seizoen 1955/56. Een aantal jaar later – in 1960 – vond het eerste EK plaats. Het eerste WK begon al eerder: in 1930.
Een geschiedenis van de bekendste spelregels
Het voetbal zoals wij nu kennen, lijkt heel normaal. Toch is er de laatste 60 jaar ontzettend veel veranderd. Het is niet voor te stellen hoe het er eerst aan toe ging. Hierbij een tijdlijn waarin je ziet wanneer welke regels zijn ingevoerd:
1863
- Er was geen lat en dus geen limiet aan de hoogte van het doel
- Bal over de zijlijn? Wie de bal het eerste pakt, mag de bal ingooien
- Ingooien deed je met één hand
- Er waren geen scheidsrechters
- Buitenspel bestond al
1871
- Introductie van scheidsrechters
1872
- Corners werden geïntroduceerd, maar je mocht er niet uit direct uit scoren
1891
- Ontstaan penalty’s
1909
- De ‘doelman’ werd nu pas een échte positie. Hij kreeg een ander kleur shirt en een gebied waar hij de bal met de handen mocht aanraken.
1966
- Uitvinding van gele en rode kaarten. Het WK van 1966 was een grote schoppartij. Om dat in de toekomst te voorkomen bedacht Engelsman Ken Aston de gele en rode kaart.
Voetbal is cultuur
Voetbal is in rap tempo uitgegroeid tot bekendste sport ter wereld. De belangen zijn enorm, er gaat meer geld in om dan ooit en het is onderdeel geworden van veel culturen. Versierde straten, kleding, tattoos, taarten, huisinrichtingen; je kunt het zo gek niet bedenken of het staat in het teken van voetbal. Voetbal is oorlog binnen de lijnen, maar buiten de lijnen draait het om een geweldige vorm van ontspanning en saamhorigheid.